1. ఘనతవహించిన థెయొఫిలా,

1. Forasmuche as manye haue taken in hande, to set foorth in order, ye declaration of those thynges whiche are moste surelye to be beleued among vs,

2. ఆరంభమునుండి కన్నులార చూచి వాక్యసేవకులైనవారు మనకు అప్పగించిన ప్రకారము మనమధ్యను నెరవేరిన కార్యములనుగూర్చి వివరముగ వ్రాయుటకు అనేకులు పూనుకొన్నారు

2. Euen as they deliuered them vnto vs, which from the begynnyng sawe them them selues with their eyes, and were ministers of the worde:

3. గనుక నీకు ఉపదేశింపబడిన సంగతులు నిశ్చయముగా జరిగినవని నీవు తెలిసికొనుటకు వాటినన్నిటిని మొదటనుండి తరచి పరిష్కారముగా తెలిసికొనియున్న నేనును నీ పేరట

3. I determined also, assoone as I had searched out diligently all thinges from the begynnyng, that then I woulde write vnto thee, moste excellent Theophilus.

4. వాటినిగూర్చి వరుసగా రచించుట యుక్తమని యెంచితిని.

4. That thou myghtest knowe the certentie of those thinges wherof thou hast ben infourmed.

5. యూదయదేశపు రాజైన హేరోదు దినములలో అబీయా తరగతిలోనున్న జెకర్యా అను ఒక యాజకుడుండెను. అతని భార్య అహరోను కుమార్తెలలో ఒకతె; ఆమె పేరు ఎలీసబెతు.
1 దినవృత్తాంతములు 24:10

5. There was in the dayes of Herode the kyng of Iurie, a certaine priest, named Zacharias, of the course of Abia, & his wyfe was of the daughters of Aaron, & her name was Elizabeth.

6. వీరిద్దరు ప్రభువుయొక్క సకల మైన ఆజ్ఞలచొప్పునను న్యాయవిధుల చొప్పునను నిరపరాధులుగా నడుచుకొనుచు దేవుని దృష్టికి నీతిమంతులైయుండిరి.

6. They were both ryghteous before God, and walked in all the lawes and ordinaunces of the Lorde, that no man coulde fynde fault with them.

7. ఎలీసబెతు గొడ్రాలైనందున వారికి పిల్లలు లేకపోయిరి; మరియు వారిద్దరు బహు కాలము గడచిన (వృద్ధులైరి. )

7. And they had no chylde, because that Elizabeth was barren: and they both were nowe well stricken in age.

8. జెకర్యా తన తరగతి క్రమముచొప్పున దేవునియెదుట యాజక ధర్మము జరిగించుచుండగా

8. And it came to passe, that when Zacharie executed the priestes office before God, as his course came,

9. యాజక మర్యాద చొప్పున ప్రభువు ఆలయములోనికి వెళ్లి ధూపమువేయుటకు అతనికి వంతు వచ్చెను.
నిర్గమకాండము 30:7

9. Accordyng to ye custome of the priestes office, his lot was to burne incence, whe he went into the temple of the Lorde.

10. ధూప సమయమందు ప్రజల సమూహమంతయు వెలుపల ప్రార్థన చేయుచుండగా

10. And the whole multitude of the people were without in prayer, whyle the incence was burnyng.

11. ప్రభువు దూత ధూపవేదిక కుడివైపున నిలిచి అతనికి కనబడగా

11. And there appeared vnto hym an Angel of the Lorde, standyng on the ryght syde of the aulter of incence.

12. జెకర్యా అతని చూచి, తొందరపడి భయపడిన వాడాయెను.

12. And when Zacharias sawe him, he was troubled, and feare came vpo him.

13. అప్పుడా దూత అతనితోజెకర్యా భయపడకుము; నీ ప్రార్థన వినబడినది, నీ భార్యయైన ఎలీసబెతు నీకు కుమారుని కనును, అతనికి యోహాను అను పేరు పెట్టుదువు.

13. But the Angel sayde vnto him: Feare not Zacharie, for thy prayer is hearde: and thy wyfe Elizabeth shall beare thee a sonne, & thou shalt cal his name Iohn.

14. అతడు ప్రభువు దృష్టికి గొప్పవాడై, ద్రాక్షారసమైనను మద్యమైనను త్రాగక,

14. And thou shalt haue ioy and gladnesse, and many shall reioyce at his birth.

15. తన తల్లిగర్భమున పుట్టినది మొదలుకొని పరిశుద్ధాత్మతో నిండుకొనిన వాడై,
సంఖ్యాకాండము 6:3, న్యాయాధిపతులు 13:4

15. For he shalbe great in the syght of the Lorde, and shall neither drynke wine nor strong drynke: and he shalbe fylled with the holy ghost, euen from his mothers wombe.

16. ఇశ్రాయేలీయులలో అనేకులను ప్రభువైన వారి దేవుని వైపునకు త్రిప్పును.

16. And many of the chyldren of Israel, shall he turne to their Lorde God.

17. మరియు అతడు తండ్రుల హృదయములను పిల్లల తట్టునకును, అవిధేయులను నీతిమంతుల జ్ఞానము ననుసరించుటకును త్రిప్పి, ప్రభువు కొరకు ఆయత్తపడియున్న ప్రజలను సిద్ధ పరచుటకై ఏలీయాయొక్క ఆత్మయు శక్తియు గలవాడై ఆయనకు ముందుగా వెళ్లును గనుక నీకు సంతోషమును మహా ఆనందమును కలుగును; అతడు పుట్టినందున అనేకులు సంతోషింతురనెను.
మలాకీ 3:1, మలాకీ 4:5

17. And he shall go before hym, with the spirite and power of Elias, to turne the heartes of the fathers to the chyldren, and the disobedient to the wisedome of the iust men, to make redy a perfect people for the Lorde.

18. జెకర్యాయిది నాకేలాగు తెలియును? నేను ముసలివాడను, నాభార్యయు బహుకాలము గడచినదని ఆ దూతతో చెప్పగా
ఆదికాండము 18:11

18. And Zacharias saide vnto the Angel: By what token shall I know this? For I am olde, and my wyfe well stricken in yeres.

19. దూత నేను దేవుని సముఖమందు నిలుచు గబ్రియేలును; నీతో మాటలాడుట కును ఈ సువర్తమానము నీకు తెలుపుటకును పంపబడితిని.
దానియేలు 8:16, దానియేలు 9:21

19. And the Angel aunswered, and sayde vnto hym: I am Gabriel that stande in the presence of God, and am sent to speake vnto thee, and to shewe thee these glad tydynges.

20. మరియు నా మాటలు వాటికాలమందు నెరవేరును; నీవు వాటిని నమ్మలేదు గనుక ఈ సంగతులు జరుగు దినము వరకు నీవు మాటలాడక మౌనివైయుందువని అతనితో చెప్పెను.

20. And beholde, thou shalt be dumbe, & not be able to speake, vntyll the day that these thynges be perfourmed, because thou beleuedst not my wordes, whiche shalbe fulfylled in their season.

21. ప్రజలు జెకర్యాకొరకు కనిపెట్టుచుండి, ఆలయమునందు అతడు ఆలస్యము చేసినందుకు ఆశ్చర్యపడిరి.

21. And the people waited for Zacharias, and marueyled that he taried so long in the temple.

22. అతడు వెలుపలికి వచ్చినప్పుడు వారితో మాటలాడలేక పోయినందున, ఆలయమునందు అతనికి దర్శనము కలిగినదని వారు గ్రహించిరి; అప్పుడతడు వారికి సంజ్ఞలు చేయుచు, మూగవాడై యుండెను.

22. And when he came out, he coulde not speake vnto them. And they perceaued that he had seene a vision in the temple: For he beckened vnto them, and remayned speachlesse.

23. అతడు సేవచేయు దినములు సంపూర్ణమైనప్పుడు తన యింటికి వెళ్లెను.

23. And it came to passe, that assoone as the dayes of his office were out, he departed into his owne house.

24. ఆ దినములైన పిమ్మట అతని భార్య ఎలీసబెతు గర్భవతియై మనుష్యులలో నాకుండిన అవమానమును తీసి వేయుటకు

24. And after those dayes, his wyfe Elizabeth conceaued, and hyd her selfe fiue monethes, saying:

25. నన్ను కటాక్షించిన దినములలో ప్రభువు ఈలాగున చేసెననుకొని, అయిదు నెలలు ఇతరుల కంట బడకుండెను.
ఆదికాండము 30:23

25. Thus hath the Lorde dealt with me, in the dayes wherein he loked on me, to take fro me my rebuke among men.

26. ఆరవ నెలలో గబ్రియేలను దేవదూత గలిలయలోని నజరేతను ఊరిలో

26. And in the sixth moneth, the Angel Gabriel was sent from God, vnto a citie of Galilee, named Nazareth,

27. దావీదు వంశస్థుడైన యోసేపను ఒక పురుషునికి ప్రధానము చేయబడిన కన్యకయొద్దకు దేవుని చేత పంపబడెను. ఆ కన్యక పేరు మరియ.

27. To a virgin, spoused to a man whose name was Ioseph, of the house of Dauid, and the virgins name was Marie.

28. ఆ దూత లోపలికి వచ్చి ఆమెను చూచిదయాప్రాప్తురాలా నీకు శుభము; ప్రభువు నీకు తోడైయున్నాడని చెప్పెను.

28. And the Angel went in vnto her, and sayde: Hayle [thou that art] freelie beloued, the Lorde is with thee, blessed art thou among women.

29. ఆమె ఆ మాటకు బహుగా తొందరపడి ఈ శుభవచనమేమిటో అని ఆలోచించుకొనుచుండగా

29. And when she sawe hym, she was troubled at his saying, and caste in her mynde what maner of salutation that shoulde be.

30. దూత మరియా, భయపడకుము; దేవునివలన నీవు కృపపొందితివి.

30. And the Angel saide vnto her: Feare not Marie, for thou hast founde grace with God.

31. ఇదిగో నీవు గర్భము ధరించి కుమారుని కని ఆయనకు యేసు అను పేరు పెట్టుదువు;
ఆదికాండము 16:11, న్యాయాధిపతులు 13:3, యెషయా 7:14

31. For beholde, thou shalt conceaue in thy wombe, and beare a sonne, & shalt call his name Iesus.

32. ఆయన గొప్పవాడై సర్వోన్నతుని కుమారుడనబడును; ప్రభువైన దేవుడు ఆయన తండ్రియైన దావీదు సింహాసనమును ఆయనకిచ్చును.
2 సమూయేలు 7:12-13, 2 సమూయేలు 7:16, కీర్తనల గ్రంథము 132:11, యెషయా 9:7

32. He shalbe great, & shalbe called ye sonne of the hyest: & the Lord God shall geue vnto him the seate of his father Dauid:

33. ఆయన యాకోబు వంశస్థులను యుగయుగములు ఏలును; ఆయన రాజ్యము అంతములేనిదై యుండునని ఆమెతో చెప్పెను.
మీకా 4:7, 2 సమూయేలు 7:12-13, 2 సమూయేలు 7:16

33. And he shall reigne ouer the house of Iacob for euer, and of his kyngdome there shalbe none ende.

34. అందుకు మరియ నేను పురుషుని ఎరుగనిదాననే; యిదేలాగు జరుగునని దూతతో అనగా

34. Then said Marie vnto ye Angel: How shall this be, seing I knowe not a man?

35. దూత పరిశుద్ధాత్మ నీమీదికి వచ్చును; సర్వోన్నతుని శక్తి నిన్ను కమ్ముకొనును గనుక పుట్టబోవు శిశువు పరిశుద్ధుడై దేవుని కుమారుడనబడును.
కీర్తనల గ్రంథము 89:19

35. And the Angel aunswered, & saide vnto her: The holy ghost shall come vpon thee, & the power of the hyest shall ouershadowe thee. Therefore also that holy thyng whiche shalbe borne, shalbe called the sonne of God.

36. మరియు నీ బంధువురాలు ఎలీసబెతుకూడ తన వృద్ధాప్యమందు ఒక కుమారుని గర్భము ధరించియున్నది; గొడ్రాలనబడిన ఆమెకు ఇది ఆరవమాసము;

36. And beholde, thy cosin Elizabeth, she hath also conceaued a sonne in her olde age: & this is her sixth moneth, whiche was called barren.

37. దేవుడు చెప్పిన యేమాటయైనను నిరర్థకము కానేరదని ఆమెతో చెప్పెను.
ఆదికాండము 18:14

37. For with God, shall nothyng be vnpossible.

38. అందుకు మరియ ఇదిగో ప్రభువు దాసురాలను; నీ మాట చొప్పున నాకు జరుగును గాక అనెను. అంతట దూత ఆమెయొద్ద నుండి వెళ్లెను.

38. And Marie saide: Beholde the handmayden of the Lorde, be it vnto me accordyng to thy worde. And the Angel departed from her.

39. ఆ దినములయందు మరియ లేచి యూదా ప్రదేశములోని కొండ సీమలోనున్న ఒక ఊరికి త్వరగా వెళ్లి

39. And Marie arose in those dayes, & went into the hyll countrey with haste, into a citie of Iuda,

40. జెకర్యా యింటిలో ప్రవేశించి, ఎలీసబెతుకు వందనము చేసెను.

40. And entred into the house of Zacharie, and saluted Elizabeth.

41. ఎలీసబెతు మరియయొక్క వందనవచనము వినగానే, ఆమె గర్భములో శిశువు గంతులు వేసెను. అంతట ఎలీసబెతు పరిశుద్ధాత్మతో నిండుకొనినదై బిగ్గరగా ఇట్లనెను
ఆదికాండము 25:22

41. And it came to passe, that when Elizabeth hearde the salutation of Marie, the babe sprang in her wombe, and Elizabeth was fylled with the holy ghost.

42. స్త్రీలలో నీవు ఆశీర్వదింపబడినదానవు నీ గర్భఫలమును ఆశీర్వదింపబడును
ద్వితీయోపదేశకాండము 28:4, న్యాయాధిపతులు 5:24

42. And she cryed with a loude voyce, and saide: Blessed art thou among women, because ye fruite of thy wombe is blessed.

43. నా ప్రభువు తల్లి నా యొద్దకు వచ్చుట నాకేలాగు ప్రాప్తించెను?

43. And whence commeth this to me, that ye mother of my lord should come to me?

44. ఇదిగో నీ శుభవచనము నా చెవినిపడగానే నా గర్భములోని శిశువు ఆనందముతో గంతులు వేసెను.

44. For loe, assoone as the voyce of thy salutation sounded in mine eares, the babe sprang in my wombe for ioy.

45. ప్రభువు ఆమెకు తెలియజేయించిన మాటలు సిద్ధించును గనుక నమ్మిన ఆమె ధన్యురాలనెను.

45. And blessed is she that beleued: For those thinges shalbe perfourmed, which were tolde her from the Lorde.

46. అప్పుడు మరియ యిట్లనెను నా ప్రాణము ప్రభువును ఘనపరచుచున్నది.
1 సమూయేలు 2:1, కీర్తనల గ్రంథము 113:7-8

46. And Marie saide: My soule magnifieth the Lorde.

47. ఆయన తన దాసురాలి దీనస్థితిని కటాక్షించెను
1 సమూయేలు 2:1

47. And my spirite reioyceth in God my sauiour.

48. నా ఆత్మ నా రక్షకుడైన దేవునియందు ఆనందించెను.
1 సమూయేలు 1:11

48. For he hath loked on the lowe degree of his handmayden: For loe, now from hencefoorth shal all generations call me blessed.

49. సర్వశక్తిమంతుడు నాకు గొప్పకార్యములు చేసెను గనుక ఇది మొదలుకొని అన్నితరములవారును నన్ను ధన్యురాలని యందురు. ఆయన నామము పరిశుద్ధము.
కీర్తనల గ్రంథము 111:9

49. Because, he that is mightie, hath done to me great thinges, & holy is his name,

50. ఆయనకు భయపడువారిమీద ఆయన కనికరము తరతరములకుండును.
కీర్తనల గ్రంథము 103:17

50. And his mercy is on them that feare him, from generation to generation.

51. ఆయన తన బాహువుతో పరాక్రమము చూపెను వారి హృదయముల ఆలోచన విషయమై గర్విష్ఠులను చెదరగొట్టెను.
2 సమూయేలు 22:28, కీర్తనల గ్రంథము 89:10

51. He hath shewed stregth with his arme, he hath scattered them that are proude, in the imagination of their heartes.

52. సింహాసనములనుండి బలవంతులను పడద్రోసి దీనుల నెక్కించెను
1 సమూయేలు 2:7, యోబు 5:11, యోబు 12:19

52. He hath put downe the myghtie fro their seates, and exalted them of lowe degree.

53. ఆకలిగొనినవారిని మంచి పదార్థములతో సంతృప్తి పరచి ధనవంతులను వట్టిచేతులతో పంపివేసెను.
1 సమూయేలు 2:5, కీర్తనల గ్రంథము 107:9

53. He hath fylled the hungry with good thynges, & sent away the riche emptie.

54. అబ్రాహామునకును అతని సంతానమునకును యుగాంతమువరకు తన కనికరము చూపి జ్ఞాపకము చేసికొందునని మనపితరులతో సెలవిచ్చినట్టు
కీర్తనల గ్రంథము 98:3, యెషయా 41:8-9

54. He hath helped his seruaunt Israel, in remembraunce of his mercy,

55. ఆయన తన సేవకుడైన ఇశ్రాయేలునకు సహాయము చేసెను.
ఆదికాండము 17:7, ఆదికాండము 22:17, మీకా 7:20

55. ( Euen as he promised to our fathers, Abraham, and to his seede) for euer.

56. అంతట మరియ, యించుమించు మూడు నెలలు ఆమెతోకూడ ఉండి, పిమ్మట తన యింటికి తిరిగి వెళ్లెను.

56. And Marie abode with her about three monethes, and returned agayne to her owne house.

57. ప్రసవకాలము వచ్చినప్పుడు ఎలీసబెతు కుమారుని కనెను.

57. Elizabethes tyme came, that she shoulde be deliuered, and she brought foorth a sonne.

58. అప్పుడు ప్రభువు ఆమెమీద మహాకనికరముంచెనని ఆమె పొరుగువారును బంధువులును విని ఆమెతో కూడ సంతోషించిరి.

58. And her neyghbours, and her cosins hearde howe the Lorde hadde shewed great mercy vpo her, and they reioyced with her.

59. ఎనిమిదవ దినమున వారు ఆ శిశువుకు సున్నతి చేయవచ్చి, తండ్రి పేరునుబట్టి జెకర్యా అను పేరు వానికి పెట్టబోవుచుండగా
ఆదికాండము 17:12, లేవీయకాండము 12:3

59. And it came to passe, that on the eyght day they came to circumcise the chylde, and called his name Zacharias, after the name of his father.

60. తల్లి ఆలాగు వద్దు; వానికి యోహానను పేరు పెట్టవలెనని చెప్పెను.

60. And his mother aunswered, and said: not so, but he shalbe called Iohn.

61. అందుకు వారు నీ బంధువులలో ఆ పేరు గలవాడెవడును లేడే అని ఆమెతో చెప్పి

61. And they sayde vnto her: There is none in thy kinrede that is named with this name.

62. వానికి ఏ పేరు పెట్టగోరుచున్నావని వాని తండ్రికి సంజ్ఞలుచేసి అడిగిరి.

62. And they made signes to his father, howe he woulde haue hym called.

63. అతడు వ్రాతపలక తెమ్మని వాని పేరు యోహానని వ్రాసెను; అందుకు వారందరు ఆశ్చర్యపడిరి.

63. And he asked for wrytyng tables, and wrote, saying, his name is Iohn. And they marueyled all.

64. వెంటనే అతని నోరు తెరవబడి, నాలుక సడలి, అతడు దేవుని స్తుతించుచు మాటలాడసాగెను.

64. And his mouth was opened immediatly, and his tounge [loosed] & he spake, and praysed God.

65. అందునుబట్టి వారి చుట్టుపట్ల కాపురమున్న వారికందరికిని భయము కలిగెను. ఆ సంగతులన్నియు యూదయ కొండసీమలయందంతట ప్రచురమాయెను.

65. And feare came on all them that dwelt nye vnto them: And all these sayinges were noysed abrode throughout all the hyll countrey of Iurie.

66. ప్రభువు హస్తము అతనికి తోడైయుండెను గనుక ఆ సంగతులను గూర్చి వినినవారందరును ఈ బిడ్డ యేలాటివాడగునో అని వాటిని మనస్సులో ఉంచుకొనిరి.

66. And all they that hearde them, layde them vp in their heartes, saying: What maner of chylde shall this be? And the hande of the Lorde was with hym.

67. మరియు అతని తండ్రి జెకర్యా పరిశుద్ధాత్మపూర్ణుడై యిట్లు ప్రవచించెను

67. And his father Zacharias was filled with ye holy ghost, & prophesied, saying.

68. ప్రభువైన ఇశ్రాయేలు దేవుడు స్తుతింపబడునుగాక
కీర్తనల గ్రంథము 41:13, కీర్తనల గ్రంథము 72:18, కీర్తనల గ్రంథము 106:48, కీర్తనల గ్రంథము 111:9

68. Praysed be ye Lord God of Israel, for he hath visited & redeemed his people.

69. ఆయన తన ప్రజలకు దర్శనమిచ్చి, వారికి విమోచన కలుగజేసెను
1 సమూయేలు 2:10, కీర్తనల గ్రంథము 18:2, కీర్తనల గ్రంథము 132:17, యిర్మియా 30:9

69. And hath raysed vp an horne of saluation vnto vs, in the house of his seruaunt Dauid.

70. తన సేవకుడైన దావీదు వంశమునందు మనకొరకు రక్షణశృంగమును, అనగా

70. Euen as he promised by the mouth of his holy prophetes, whiche were sence the worlde began.

71. మన శత్రువులనుండియు మనలను ద్వేషించు వారందరి చేతినుండియు తప్పించి రక్షణ కలుగజేసెను.
కీర్తనల గ్రంథము 106:10

71. That he would saue vs from our enemies, and from the hande of all that hate vs.

72. దీనినిగూర్చి ఆయన ఆదినుండి తన పరిశుద్ధప్రవక్తల నోట పలికించెను.
ఆదికాండము 22:16-17, లేవీయకాండము 26:42, కీర్తనల గ్రంథము 105:8-9, కీర్తనల గ్రంథము 106:45-46, ఆదికాండము 17:7

72. That he would deale mercyfully with our fathers, and remember his holy couenaunt.

73. ఆయన మన పితరులను కరుణించుటకును తన పరిశుద్ధ నిబంధనను, అనగా మన తండ్రియైన
ఆదికాండము 17:7

73. And that he woulde perfourme the oth, which he sware to our father Abraham, for to geue vs.

74. అబ్రాహాముతో తాను చేసిన ప్రమాణమును జ్ఞాపకము చేసికొనుటకును

74. That we, beyng deliuered out of the handes of our enemies, might serue him without feare,

75. మనము శత్రువుల చేతినుండి విడిపింపబడి, మన జీవిత కాలమంతయు నిర్భయులమై, ఆయన సన్నిధిని

75. All the dayes of our life, in [such] holynesse and righteousnes [as are accepted] before hym.

76. పరిశుద్ధముగాను నీతిగాను ఆయనను సేవింపను అనుగ్రహించుటకును ఈ రక్షణ కలుగజేసెను.
యెషయా 40:3, మలాకీ 3:1

76. And thou childe shalt be called the prophete of the hyghest: for thou shalt go before the face of the Lorde, to prepare his wayes.

77. మరియు ఓ శిశువా, నీవు సర్వోన్నతుని ప్రవక్తవనబడుదువు మన దేవుని మహా వాత్సల్యమునుబట్టి వారి పాపములను క్షమించుటవలన

77. To geue knowledge of saluation vnto his people, by the remission of their sinnes.

78. తన ప్రజలకు రక్షణజ్ఞానము ఆయన అనుగ్రహించునట్లు ఆయన మార్గములను సిద్ధపరచుటకై నీవు ప్రభువునకు ముందుగా నడుతువు.
యెషయా 9:2, యెషయా 58:8, యెషయా 60:1-2, మలాకీ 4:2

78. Through ye tender mercy of our God, wherby the day spryng from an hygh hath visited vs.

79. మన పాదములను సమాధాన మార్గములోనికి నడిపించునట్లు చీకటిలోను మరణచ్ఛాయలోను కూర్చుండువారికి వెలుగిచ్చుటకై ఆ మహా వాత్సల్యమునుబట్టి పైనుండి ఆయన మనకు అరుణోదయ దర్శనమనుగ్రహించెను.
యెషయా 9:2, యెషయా 58:8, యెషయా 60:1-2, మలాకీ 4:2

79. To geue lyght to them that sitte in darknesse, and in the shadowe of death, to guide our feete into the way of peace.

80. శిశువు ఎదిగి, ఆత్మయందు బలము పొంది, ఇశ్రాయేలు నకు ప్రత్యక్షమగు దినమువరకు అరణ్యములో నుండెను.

80. And the chylde grewe, and waxed strong in spirite, and was in wildernesse till the day came when he should shewe hym selfe vnto the Israelites.