1. యొర్దాను ఇవతలనున్న అరణ్యములో, అనగా పారానుకును తోపెలు, లాబాను, హజేరోతు, దీజాహాబను స్థలములకును మధ్య సూపునకు ఎదురుగానున్న ఆరాబాలో మోషే, ఇశ్రాయేలీయులందరితో చెప్పిన మాటలు ఇవే.

1. These are the wordes that Moses spake vnto all Israel on the other syde Iordane in the wildernesse, in the playne felde towarde the reed see, betwene Paran, Thophel, Laban, Hazeroth, and Disahab,

2. హోరేబు నుండి శేయీరు మన్నెపుమార్గముగా కాదేషు బర్నేయవరకు పదకొండు దినముల ప్రయాణము.

2. eleuen daies iourney from Horeb, by the waye of mount Seir vnto Cades Bernea.

3. హెష్బోనులో నివసించిన అమోరీయుల రాజైన సీహోనును అష్తారోతులో నివసించిన బాషాను రాజైన ఓగును ఎద్రెయీలో హతము చేసినతరువాత

3. And it fortuned the first daye of the eleuenth moneth in the fortieth yeare, that Moses spake vnto ye children of Israel acordinge vnto all as ye LORDE commaunded him,

4. నలుబదియవ సంవత్సరములో పదకొండవ నెల మొదటి తేదిని మోషే ఇశ్రాయేలీయులకు బోధించుటకై యెహోవా తన కాజ్ఞాపించినదంతయు వారితో చెప్పెను.

4. after he had smytten Sihon ye kynge of the Amorites which dwelt at Hesbon: and Og the kynge of Basan, that dwelt at Astaroth, and at Edrei.

5. యొర్దాను ఇవతలనున్న మోయాబు దేశమున మోషే యీ ధర్మశాస్త్రమును ప్రకటింప మొదలుపెట్టి ఇట్లనెను

5. On the other syde Iordane in ye lande of the Moabites, beganne Moses to declare this lawe, and sayde:

6. మన దేవుడైన యెహోవా హోరేబులో మనకు ఈలాగు సెలవిచ్చెను ఈ పర్వతము నొద్ద మీరు నివసించిన కాలము చాలును;

6. The LORDE or God spake vnto vs vpon mount Horeb, & sayde: Ye haue bene loge ynough vpon this mountayne,

7. మీరు తిరిగి ప్రయాణమై అమోరీయుల మన్నెమునకును, అరాబాలోను, మన్నెములోను, లోయలోను, దక్షిణదిక్కున సముద్రతీరములోనున్న స్థలములన్నిటికిని, కనానుదేశము నకును, లెబానోనుకును, మహానదియైన యూఫ్రటీసువరకును వెళ్లుడి.
ప్రకటన గ్రంథం 9:14, ప్రకటన గ్రంథం 16:12

7. turne you, & departe hence, that ye maye come to the mountaynes of the Amorites, and to all their neghbours in ye feldes, vpon mountaynes, and in the valleys towarde the South and towarde the see syde, of the lande of Canaan: and to mount Libanus, euen vnto the greate water Euphrates.

8. ఇదిగో ఆ దేశమును మీకు అప్పగించితిని మీరు వెళ్లి యెహోవా మీ పితరులైన అబ్రాహాము ఇస్సాకు యాకోబులకును వారి తరువాత వారి సంతానమునకును ఇచ్చెదనని నేను ప్రమాణముచేసిన దేశమును స్వాధీన పరచుకొనుడి.

8. Beholde, I haue delyuered you the londe, go in, and take it in possession, which the LORDE sware vnto yor fathers, Abraham, Isaac and Iacob, that he wolde geue it vnto the, and their sede after them.

9. అప్పుడు నేను ఒంటరిగా మిమ్మును భరింపలేను.

9. Then saide I vnto you at the same tyme: I am not able to beare you my self alone,

10. మీ దేవుడైన యెహోవా మిమ్ము విస్తరింప జేసెను గనుక నేడు మీరు ఆకాశ నక్షత్రములవలె విస్తరించి యున్నారు.
హెబ్రీయులకు 11:12

10. for the LORDE youre God hath increased you, so that this daye ye are as ye starres of heauen in multitude.

11. మీ పితరుల దేవుడైన యెహోవా మీ జనసంఖ్యను వెయ్యి రెట్లు ఎక్కువచేసి, తాను మీతో చెప్పినట్లు మిమ్మును ఆశీర్వదించును గాక.

11. (The LORDE God of yor fathers make you yet many thousande tymes mo, & blesse you, as he hath promysed you.)

12. నేనొక్కడనే మీ కష్టమును మీ భారమును మీ వివాదమును ఎట్లు భరింపగలను?

12. How can I alone beare soche cobraunce, & charge, & stryfe amoge you?

13. జ్ఞానవివేకములు కలిగి, మీ మీ గోత్రము లలో ప్రసిద్ధిచెందిన మనుష్యులను ఏర్పరచుకొనుడి; వారిని మీమీద నియమించెదనని మీతో చెప్పగా

13. Prouyde here men of wysdome & vnderstondinge, soch as are knowne amonge youre trybes, the wil I set to be heades vnto you.

14. మీరు నీవు చెప్పిన మాటచొప్పున చేయుట మంచిదని నాకు ఉత్తరమిచ్చితిరి.

14. Then answered ye me, and sayde: It is a good thinge, that thou sayest thou wilt do.

15. కాబట్టి బుద్ధి కలిగి ప్రసిద్ధులైన మీ మీ గోత్రములలోని ముఖ్యులను పిలిపించుకొని, మీ గోత్రములకు న్యాయాధిపతులుగా ఉండుటకై వెయ్యి మందికి ఒకడును, నూరుమందికి ఒకడును ఏబదిమందికి ఒకడును, పదిమందికి ఒకడును వారిని, మీమీద నేను నియమించితిని.

15. Then toke I ye heades of youre trybes, wyse and famous me, and set them ouer you to be heades, ouer thousandes, ouer hundreds, ouer fiftye and ouer ten: and officers amonge youre trybes.

16. అప్పుడు నేను మీ న్యాయాధిపతులతోమీ సహోదరుల వ్యాజ్యెములను తీర్చి, ప్రతి మనుష్యునికిని వాని సహోదరునికిని వానియొద్దనున్న పరదేశికిని న్యాయమునుబట్టి మీరు తీర్పు తీర్చవలెను.
యోహాను 7:51

16. And I charged your iudges at ye same tyme, & sayde: Heare youre brethre, & iudge righteously betwene euery man and his brother, and the straunger.

17. తీర్పు తీర్చు నప్పుడు అల్పుల సంగతి గాని ఘనుల సంగతి గాని పక్షపాతములేకుండ వినవలెను; న్యాయపుతీర్పు దేవునిదే. కాబట్టి మీరు మనుష్యుని ముఖము చూచి భయపడవద్దు. మీకు అసాధ్యమైన కఠినవ్యాజ్యెమును నాయొద్దకు తీసి కొని రావలెను; నేను దానిని విచారించెదనని వారి కాజ్ఞా పించితిని.
యాకోబు 2:9

17. Ye shall knowe no personne in iudgment, but shall heare the small as well as the greate, and be afrayed of no man: for the Iudgment is Gods. But yf eny cause be to harde for you, let it be broughte vnto me, yt I maye heare it.

18. మరియు మీరు చేయవలసిన సమస్తకార్యములను గూర్చి అప్పుడు మీకాజ్ఞాపించితిని.

18. Thus commaunded I you at the same tyme, all yt ye shulde doo.

19. మనము హోరేబునుండి సాగి మన దేవుడైన యెహోవా మనకాజ్ఞాపించినట్లు మీరు చూచిన ఆ ఘోరమైన మహా రణ్యములోనుండి వచ్చి, అమోరీయుల మన్నెపు మార్గమున కాదేషు బర్నేయకు చేరితివిు.

19. Then departed we from Horeb, and walked thorow the whole wyldernesse (which is greate and terryble as ye haue sene) by the waye to ye mountaynes of the Amorites, as the LORDE oure God commauded vs, and came vnto Cades Bernea.

20. అప్పుడు నేను మన దేవుడైన యెహోవా మనకిచ్చుచున్న అమోరీయుల మన్నెమునకు వచ్చియున్నాము.

20. Then sayde I vnto you: Ye are come to ye mountaynes of ye Amorites, which the LORDE or God shal geue vs.

21. ఇదిగో నీ దేవుడైన యెహోవా యీ దేశమును నీకు అప్పగించెను. నీ పితరుల దేవుడైన యెహోవా నీతో సెలవిచ్చినట్లు దాని స్వాధీనపరచుకొనుము, భయపడకుము, అధైర్యపడకుమని నీతో చెప్పితిని.

21. Beholde, there the londe before the, which the LORDE thy God hath geue vnto the: Go vp, & conquere it, as ye LORDE God of thy fathers hath sayde vnto the: feare not, and be not discoraged.

22. అప్పుడు మీరందరు నాయొద్దకు వచ్చి మనకంటె ముందుగా మనుష్యులను పంపుదము; వారు మనకొరకు ఈ దేశమును వేగు జూచి, తిరిగి వచ్చి అందులోనికి మనము వెళ్లవలసిన త్రోవను గూర్చియు, మనము చేరవలసిన పురములను గూర్చియు మనకు వర్తమానము చెప్పుదు రంటిరి.

22. Then came ye all vnto me, and sayde: Let vs sende men before vs, to spye vs out the londe, and to brynge vs worde agayne, by what waye we shal go vp, and to what cities we shal come.

23. ఆ మాట మంచిదనుకొని నేను గోత్రమొక్కంటికి ఒక మనుష్యుని చొప్పున పన్నిద్దరు మనుష్యులను పిలి పించితిని.

23. That pleased me well, and I toke twolue men from amonge you, of euery trybe one.

24. వారు తిరిగి ఆ మన్నెమునకు పోయి ఎష్కోలు లోయకు వచ్చి దాని వేగుజూచి ఆ దేశఫలములను చేత పట్టుకొని

24. Which whan they were departed, and wente vp to hye countre, and came to the ryuer Escol, they spyed it out,

25. మనయొద్దకు తీసికొని వచ్చిమన దేవుడైన యెహోవా మన కిచ్చుచున్న దేశము మంచిదని మనకు తెలియ జెప్పిరి.

25. and toke of the frute of ye londe with the, and broughte it downe vnto vs, and broughte vs worde agayne, and sayde: It is a good londe, that the LORDE oure God hath geuen vs.

26. అయితే మీరు వెళ్లనొల్లక మీ దేవుడైన యెహోవా సెలవిచ్చిన మాటకు తిరుగబడి

26. But ye wolde not go vp, and were dishobedient vnto the mouth of the LORDE youre God,

27. మీ గుడారము లలో సణుగుచు యెహోవా మనయందు పగపట్టినందున మనలను సంహరించునట్లు అమోరీయుల చేతికి మనలను అప్పగించుటకు ఐగుప్తుదేశములో నుండి మనలను రప్పించి యున్నాడు.

27. and murmured in youre tentes, and sayde: Because the LORDE hateth vs, therfore hath be broughte vs out of the londe of Egipte, to delyuer vs in to the handes of the Amorites, to destroye vs.

28. మనమెక్కడికి వెళ్లగలము? మన సహోదరులు అక్కడి జనులు మనకంటె బలిష్ఠులును ఎత్తరులునై యున్నారు; ఆ పట్టణములు గొప్పవై ఆకాశము నంటు ప్రాకారములతో నున్నవి; అక్కడ అనాకీయు లను చూచితిమని చెప్పి మా హృదయములను కరగజేసిరని మీరు చెప్పితిరి.

28. Whither shal we go vp? Oure brethren haue discoraged oure hertes, & saide: The people is greater & of hyer stature the we, ye cities are greate, & walled euen vp to heauen. Morouer we haue sene there the children of Enakim.

29. అప్పుడు నేను మిమ్మును చూచి దిగులు పడకుడి, వారికి భయపడకుడి,

29. But I sayde vnto you: Feare not, and be not afrayed of them:

30. మీకు ముందర నడుచుచున్న మీ దేవుడైన యెహోవా మీ కన్నులయెదుట

30. for the LORDE youre God goeth before you, and shall fighte for you, like as he dealte with you in Egipte before youre eyes,

31. ఐగుప్తులోను అరణ్యములోను మీకొరకు చేసినట్టు మీ పక్షముగా యుద్ధము చేయును, మీరు ఈ చోటికి చేరువరకు మీరు వచ్చిన మార్గమంతటిలోను మనుష్యుడు తన కుమారుని ఎత్తికొనునట్లు మీ దేవుడైన యెహోవా మిమ్మును ఎత్తికొని వచ్చిన సంగతి మీరెరుగుదురని మీతో చెప్పితిని.
అపో. కార్యములు 13:18

31. and in the wyldernesse: where thou sawest, that the LORDE thy God bare the (euen as a man beareth his sonne) thorow out all the waye that ye haue walked, tyll ye came to this place.

32. అయితే మీకు త్రోవ చూపించి మీ గుడారములను వేయవలసిన స్థలమును మీకు సిద్ధపరచునట్లు

32. And yet for all this ye haue not beleued on the LORDE youre God,

33. రాత్రి అగ్నిలోను పగలు మేఘములోను మీకు ముందర నడిచిన మీ దేవుడైన యెహోవాయందు మీరు విశ్వాస ముంచలేదు.

33. which wente before you, to searche you out a place, where ye shulde pitch youre tentes: by night in the fyre (to shewe you the waye, wherin ye shulde go) & on the daye tyme in the cloude.

34. కాగా యెహోవా మీరు చెప్పిన మాటలువిని

34. Whan the LORDE herde ye voyce of yor wordes, he was wroth, and swore, and saide:

35. బహుగా కోపపడినేను మీ పితరులకిచ్చెదనని ప్రమాణము చేసిన యీ మంచి దేశమును ఈ చెడ్డ తరము వారిలొ

35. There shall none of this euell generacion se that good londe, which I sware to geue vnto youre fathers,

36. యెఫున్నె కుమారుడైన కాలేబు తప్ప మరి ఎవడును చూడడు. అతడు పూర్ణమనస్సుతో యెహోవాను అనుసరించెను గనుక అతడు దానిని చూచును. అతడు అడుగుపెట్టిన దేశమును నేను అతనికిని అతని సంతాన మునకును ఇచ్చెదనని ప్రమాణముచేసెను.

36. excepte Caleb the sonne of Iephune, he shal se it. And vnto him wyl I geue the londe that he hath trodde vpon, & to his children, because he hath perfectly folowed the LORDE.

37. మరియు యెహోవా మిమ్మునుబట్టి నామీద కోపపడినీ పరిచారకుడగు నూను కుమారుడైన యెహోషువ దానిలో ప్రవేశించును గాని నీవు దానిలో ప్రవేశింపవు.

37. The LORDE was angrye wt me also for youre sakes, and sayde: Thou also shalt not go in thither.

38. అతడు ఇశ్రాయేలీయులు దాని స్వాధీనపరచుకొన చేయును గనుక అతని ధైర్యపరచుము.

38. But Iosua ye sonne of Nun, which stondeth before the, he shal go in thither: Corage him, for he shal deuyde the enheritaunce out vnto Israel.

39. ఆ దినమున మంచి చెడ్డల నెరుగని మీ కుమారులు, అనగా అపహరింపబడుదురని మీరు చెప్పిన మీ పిల్లలు దానిలో ప్రవేశింతురు; దానిని వారి కిచ్చెదను; వారు దానిని స్వాధీనపరచుకొందురు.

39. And youre childre, of who ye sayde they shulde be a praye, and youre sonnes which this daie vnderstonde nether good ner bad, they shal go in thither, vnto them wil I geue it, and they shall enioye it.

40. మీరు తిరిగి ఎఱ్ఱసముద్ర మార్గముగా అరణ్యమునకు ప్రయాణము చేయుడని చెప్పెను.

40. But as for you, turne you, and take youre iourney to the wyldernesse, euen the waye to the reed see.

41. అందుకు మీరు మేము యెహోవాకు విరోధముగా పాపము చేసితివిు; మా దేవుడైన యెహోవా మా కాజ్ఞాపించిన మాటలన్నిటి ననుసరించి మేము పోయి యుద్ధము చేసెదమని నాతో ఉత్తరమిచ్చి, మీరందరు మీ ఆయుధములను కట్టుకొని, ఆలోచింపక ఆ మన్నెమునకు పోగా

41. Then answered ye, & sayde vnto me: We haue synned agaynst ye LORDE, we wil go vp, and fighte, acordinge to all that the LORDE hath commaunded vs. Now whan ye had prepared yor selues, euery one in his harnesse, & were at the poynte to go vp to the mountaynes,

42. యెహోవా నాతో ఇట్లనెను యుద్ధమునకు పోకుడి; నేను మీ మధ్యనుండను గనుక వెళ్లకుడి; మీరు వెళ్లినను మీ శత్రువులయెదుట హతము చేయబడుదురని వారితో చెప్పుము.

42. ye LORDE sayde vnto me: Speake vnto them, yt they go not vp, & that they fighte not (for I am not amoge you) that ye be not smytten before youre enemies.

43. ఆ మాటలు నేను మీతో చెప్పినప్పుడు మీరు వినక యెహోవా మాటకు తిరుగబడి మూర్ఖులై ఆ మన్నెమునకు వెళ్లితిరి.

43. Whan I tolde you this, ye wolde not heare, & were dishobedient vnto the worde of the LORDE, and were presumptuous, and wente vp to ye mountaines.

44. అప్పుడు ఆ మన్నెములో నివసించిన అమోరీయులు మీకెదురుగా బయలుదేరి వచ్చి, కందిరీగలవలె మిమ్ము తరిమి హోర్మావరకు శేయీరులో మిమ్ము హతముచేసిరి.

44. Then the Amorites that dwelt vpon the moutaynes, came out against you, and chaced you, as Bees do, and smote you at Seir, euen vnto Horma.

45. తరువాత మీరు తిరిగి వచ్చి యెహోవా సన్నిధిని యేడ్వగా, యెహోవా మీ మొఱను లక్ష్యపెట్టలేదు, మీ మాట వినలేదు.

45. Now whan ye came againe, and wepte before the LORDE, he wolde not heare youre voyce, and enclyned not his eares vnto you.

46. కాగా మీరు కాదేషులో బహు దినములు నివసించితిరి. మీరు నివసించిన దినములెన్నో మీకు తెలిసినవి.

46. So ye abode in Cades a longe season.