1. రాజైన సొలొమోను ఇశ్రాయేలీయులందరిమీద రాజాయెను.

1. So King Solomon ruled over the whole nation of Israel.

2. అతనియొద్దనున్న అధిపతులు ఎవరెవరనగా సాదోకు కుమారుడైన అజర్యా యాజకుడు;

2. Here are the names of his chief officials. Azariah was the priest. He was the son of Zadok.

3. షీషా కుమారులైన ఎలీహోరెపును అహీయాయును ప్రధాన మంత్రులు; అహీలూదుకుమారుడైన యెహోషాపాతు లేఖికుడై యుండెను;

3. Elihoreph and Ahijah were secretaries. They were the sons of Shisha. Jehoshaphat kept the records. He was the son of Ahilud.

4. యెహోయాదా కుమారుడైన బెనాయా సైన్యాధిపతి; సాదోకును అబ్యాతారును యాజకులు.

4. Benaiah was the commander in chief. He was the son of Jehoiada. Zadok and Abiathar were priests.

5. నాతాను కుమారుడైన అజర్యా అధికారుల మీద ఉండెను; నాతాను కుమారుడైన జాబూదు రాజు సముఖములోని మిత్రుడును మంత్రియునైయుండెను;

5. Azariah was in charge of the local officials. He was the son of Nathan. Zabud was a priest. He was the king's personal adviser. He was the son of Nathan.

6. అహీషారు గృహ నిర్వాహకుడు; అబ్దా కుమారుడైన అదోనీరాము వెట్టి పని విషయములో అధికారి.

6. Ahishar was in charge of the palace. Adoniram was in charge of those who were forced to work for the king. He was the son of Abda.

7. ఇశ్రా యేలీయులందరిమీద సొలొమోను పన్నిద్దరు అధికారులను నియమించెను. వీరు రాజునకును అతని ఇంటివారికిని ఆహారము సంగ్రహము చేయువారు. సంవత్సరమందు ఒక్కొక్క నెలకు వారిలో ఒక్కొక్కడు ఆహారమును సంగ్రహము చేయుచుండెను.

7. Solomon also had 12 local governors over the whole land of Israel. They provided supplies for the king and the royal family. Each governor had to provide supplies for one month out of each year.

8. వారి పేళ్లు ఇవే; ఎఫ్రా యిము మన్యమందు హూరు కుమారుడు,

8. Here are their names and areas. Ben-Hur's area was the hill country of Ephraim.

9. మాకస్సులోను షయల్బీములోను బేత్షెమెషులోను ఏలోన్బెధానానులోను దెకెరు కుమారుడు;

9. Ben-Deker's area was Makaz, Shaalbim, Beth Shemesh and Elon Bethhanan.

10. అరుబ్బోతులో హెసెదు కుమా రుడు; వీనికి శోకో దేశమును హెపెరు దేశమంతయు నియమింపబడెను.

10. Ben-Hesed's area was Arubboth. Socoh and the whole land of Hepher were included in his area.

11. మరియు అబీనాదాబు కుమారునికి దోరు మన్యప్రదేశమంతయు నియమింపబడెను; సొలొ మోను కుమార్తెయైన టాపాతు ఇతని భార్య.

11. Ben-Abinadab's area was Naphoth Dor. He got married to Solomon's daughter Taphath.

12. మరియు అహీలూదు కుమారుడైన బయనాకు తానాకును మెగిద్దో యును బేత్షెయాను ప్రదేశమంతయును నియమింపబడెను. ఇది యెజ్రె యేలు దగ్గరనున్న సారెతానుండి బేత్షెయాను మొదలుకొని ఆబేల్మేహోలావరకును యొక్నెయాము అవ తలి స్థలమువరకును వ్యాపించుచున్నది.

12. Baana's area was Taanach, Megiddo and the whole territory of Beth Shan. Beth Shan was next to Zarethan below Jezreel. Baana's area reached from Beth Shan all the way to Abel Meholah. It also went across to Jokmeam. Baana was the son of Ahilud.

13. గెబెరు కుమా రుడు రామోత్గిలాదునందు కాపురముండెను; వీనికి గిలా దులోనుండిన మనష్షేకు కుమారుడైన యాయీరు గ్రామ ములును బాషానులోనున్న అర్గోబు దేశమును నియమింప బడెను; అది ప్రాకారములును ఇత్తడి అడ్డగడలునుగల అరు వది గొప్ప పట్టణములుగల ప్రదేశము.

13. Ben-Geber's area was Ramoth Gilead. The settlements of Jair, the son of Manasseh, were included in his area in Gilead. The area of Argob in Bashan was also included. That area had 60 large cities that had high walls around them. The city gates were made secure with heavy bronze bars.

14. ఇద్దో కుమారుడైన అహీనాదాబు మహనయీములో నుండెను.

14. Ahinadab's area was Mahanaim. He was the son of Iddo.

15. నఫ్తాలీము దేశమందు అహిమయస్సు ఉండెను; వీడు సొలొమోను కుమార్తెయైన బాశెమతును వివాహము చేసికొనెను.

15. Ahimaaz's area was Naphtali. He had gotten married to Basemath. She was Solomon's daughter.

16. ఆషేరులోను ఆలోతులోను హూషై కుమారుడైన బయనా యుండెను.

16. Baana's area was Asher and Aloth. He was the son of Hushai.

17. ఇశ్శాఖారు దేశమందు పరూ యహు కుమారుడైన యెహోషాపాతు ఉండెను.

17. Jehoshaphat's area was Issachar. He was the son of Paruah.

18. బెన్యా మీను దేశమందు ఏలా కుమారుడైన షిమీ యుండెను.

18. Shimei's area was Benjamin. He was the son of Ela.

19. గిలాదు దేశమందును అమోరీయులకు రాజైన సీహోను దేశమందును బాషాను రాజైన ఓగు దేశమందును ఊరి కుమారుడైన గెబెరు ఉండెను; అతడు ఒక్కడే ఆ దేశ మందు అధికారి.

19. Geber's area was Gilead. He was the only governor over the area. He was the son of Uri. Gilead had been the country of Sihon and Og. Sihon had been king of the Amorites. Og had been king of Bashan.

20. అయితే యూదావారును ఇశ్రాయేలు వారును సముద్రపు దరినున్న యిసుక రేణువులంత విస్తార సమూహమై తినుచు త్రాగుచు సంభ్రమపడుచు నుండిరి.

20. There were many people in Judah and Israel. In fact, they were as many as the grains of sand on the seashore. They ate, drank and were happy.

21. నది (యూఫ్రటీసు) మొదలుకొని ఐగుప్తు సరిహద్దువరకు ఈ మధ్యనున్న రాజ్యములన్నిటిమీదను ఫిలిష్తీయుల దేశమంతటిమీదను సొలొమోను ప్రభుత్వము చేసెను. ఆ జనులు పన్ను చెల్లించుచు సొలొమోను బ్రదికిన దినములన్నియు అతనికి సేవచేయుచు వచ్చిరి.

21. Solomon ruled over all of the kingdoms from the Euphrates River to the land of the Philistines. He ruled as far as the border of Egypt. All of those countries brought the gifts he required them to bring him. And Solomon ruled over those countries for his whole life.

22. ఒక్కొక్క దినమునకు సొలొమోను భోజనపు సామగ్రి యెంత యనగా, ఆరువందల తూముల సన్నపు గోధుమపిండియు, వేయిన్ని రెండువందల తూముల ముతకపిండియు,

22. Here are the supplies Solomon required every day. 185 bushels of fine flour 375 bushels of meal

23. క్రొవ్విన యెడ్లు పదియు, విడియెడ్లు ఇరువదియు, నూరు గొఱ్ఱెలును, ఇవియు గాక ఎఱ్ఱదుప్పులు దుప్పులు జింకలు క్రొవ్విన బాతులును తేబడెను.

23. ten head of cattle that had been fed by hand 20 head of cattle that had been fed on grasslands 100 sheep and goats deer, antelopes and roebucks the finest birds

24. యూఫ్రటీసునది యివతల తిప్సహు మొదలుకొని గాజావరకును నది యివతల నున్న రాజులందరిమీదను అతనికి అధికారముండెను. అతని కాలమున నలుదిక్కుల నెమ్మది కలిగియుండెను.

24. Solomon ruled over all of the kingdoms that were west of the Euphrates River. He ruled from Tiphsah all the way to Gaza. And he had peace and rest on every side.

25. సొలొ మోను దినములన్నిటను ఇశ్రాయేలువారేమి యూదా వారేమి దాను మొదలుకొని బెయేర్షెబా వరకును తమ తమ ద్రాక్షచెట్ల క్రిందను అంజూరపుచెట్ల క్రిందను నిర్భయముగా నివసించుచుండిరి.

25. While Solomon was king, Judah and Israel lived in safety. They were secure from Dan all the way to Beersheba. Each man had his own vine and fig tree.

26. సొలొమోను రథ ములకు నలువదివేల గుఱ్ఱపు శాలలును రౌతులకు పండ్రెండు వేల గుఱ్ఱములును ఉండెను.

26. Solomon had 4,000 spaces where he kept his chariot horses. He had a total of 12,000 horses.

27. మరియు రాజైన సొలొ మోనునకును రాజైన సొలొమోను భోజనపు బల్లయొద్దకు వచ్చిన వారికందరికిని ఏమియు తక్కువకాకుండ అధికారు లలో ఒకడు తాను నియమింపబడిన మాసమునుబట్టి ఆహా రము సంగ్రహముచేయుచు వచ్చెను.

27. The local officials provided supplies for King Solomon. They provided them for all who ate at the king's table. Each official provided supplies for one month every year. The officials made sure the king had everything he needed.

28. మరియు గుఱ్ఱ ములును పాటుపశువులును ఉన్న ఆయాస్థలములకు ప్రతి వాడును తనకు చేయబడిన నిర్ణయము చొప్పున యవలును గడ్డిని తెప్పించుచుండెను.

28. They also brought barley and straw for the chariot horses and the other horses. Each of them brought the amounts that were required of them. They brought them to the proper places.

29. దేవుడు జ్ఞానమును బుద్ధిని వర్ణింప శక్యము కాని వివే చనగల మనస్సును సొలొమోనునకు దయచేసెను

29. God made Solomon very wise. His understanding couldn't even be measured. It was like the sand on the seashore. People can't measure that either.

30. గనుక సొలొమోనునకు కలిగిన జ్ఞానము తూర్పుదేశ స్థుల జ్ఞానము కంటెను ఐగుప్తీయుల జ్ఞానమంతటి కంటెను అధికమై యుండెను.

30. Solomon's wisdom was greater than the wisdom of all of the people of the east. It was greater than all of the wisdom of Egypt.

31. అతడు సమస్తమైన వారికంటెను, ఎజ్రా హీయుడైన ఏతానుకంటెను మహోలు కుమారులైన హేమాను కల్కోలు దర్ద అను వారికంటెను జ్ఞానవంతుడై యుండెను గనుక అతని కీర్తిచుట్టునున్న జనము లన్నిటిలో వ్యాపితమాయెను.

31. Solomon was wiser than any other man. He was wiser than Ethan, the Ezrahite. He was wiser than Heman, Calcol and Darda. They were the sons of Mahol. Solomon became famous in all of the nations that were around him.

32. అతడు మూడువేలసామెతలు చెప్పెను, వెయ్యిన్ని యయిదు కీర్తనలు రచించెను.

32. He spoke 3,000 proverbs. He wrote 1,005 songs.

33. మరియు లెబానోనులో ఉండు దేవదారు వృక్షమునే గాని గోడలోనుండి మొలుచు హిస్సోపు మొక్కనే గాని చెట్లన్నిటిని గూర్చి అతడు వ్రాసెను; మరియు మృగములు పక్షులు ప్రాకు జంతువులు జలచరములు అనువాటి నన్నిటిని గూర్చియు అతడు వ్రాసెను.

33. He explained all about plants. He knew everything about them, from the cedar trees in Lebanon to the hyssop plants that grow out of walls. He taught about animals and birds. He also taught about reptiles and fish.

34. అతని జ్ఞానపుమాటలు తెలిసికొనుటకై అతని జ్ఞానమునుగూర్చి వినిన భూపతులందరిలోనుండియు, జనులందరిలోనుండియు మనుష్యులు సొలొమోను నొద్దకు వచ్చిరి.

34. The kings of all of the world's nations heard about how wise Solomon was. So they sent their people to listen to him.