1. రాజగు నెబుకద్నెజరు లోకమంతట నివసించు సకల జనులకును దేశస్థులకును ఆ యా భాషలు మాటలాడు వారికిని ఈలాగు సెలవిచ్చుచున్నాడు మీకు క్షేమాభివృద్ధి కలుగునుగాక.

1. NEBUCHADNEZZAR THE king, to all people, nations, and languages that dwell on all the earth: May peace be multiplied to you!

2. మహోన్నతుడగు దేవుడు నా యెడల చేసిన అద్భుతములను సూచక క్రియలను మీకు తెలియజేయుటకు నాకు మనస్సు కలిగెను.
యోహాను 4:48

2. It seemed good to me to show the signs and wonders that the Most High God has performed toward me.

3. ఆయన సూచక క్రియలు ఎంతో బ్రహ్మాండమైనవి; ఆయన అద్భుతములు ఎంతో ఘనమైనవి, ఆయన రాజ్యము శాశ్వత రాజ్యము; ఆయన ఆధిపత్యము తరతరములు నిలుచుచున్నది.

3. How great are His signs! And how mighty His wonders! His kingdom is an everlasting kingdom, and His dominion is from generation to generation. [Dan. 7:13, 14; Luke 1:31-33.]

4. నెబుకద్నెజరను నేను నా యింట విశ్రాంతియు నా నగరమందు క్షేమమును గలవాడనైయుండి యొక కలకంటిని; అది నాకు భయము కలుగజేసెను.

4. I, Nebuchadnezzar, was at rest in my house and prospering in my palace.

5. నేను నా పడకమీద పరుండియుండగా నా మనస్సున పుట్టిన తలంపులు నన్ను కలతపెట్టెను.

5. I had a dream which made me afraid, and the thoughts and imaginations and the visions of my head as I was lying upon my bed troubled and agitated me.

6. కావున ఆ స్వప్నభావము నాకు తెలియజేయుటకై బబులోను జ్ఞానులనందరిని నా యెదుటికి పిలువనంపవలెనని ఆజ్ఞ నేనిచ్చితిని.

6. Therefore I made a decree to bring in all the wise men of Babylon before me, that they might make known to me the interpretation of the dream.

7. శకున గాండ్రును గారడీవిద్యగలవారును కల్దీయులును జ్యోతిష్యులును నా సన్నిధికి రాగా నేనుకనిన కలను వారితో చెప్పితిని గాని వారు దాని భావమును నాకు తెలుపలేక పోయిరి.

7. Then the magicians, the enchanters, the Chaldeans, and the astrologers came in, and I told them the dream, but they could not make known to me the interpretation of it.

8. కడపట బెల్తెషాజరను నా దేవత పేరునుబట్టి బిరుదుపొందిన దానియేలను వాడు నా యెదుటికి వచ్చెను; పరిశుద్ధ దేవతల ఆత్మ అతనియందుండెను, కావున నేనతనికి నా కలను చెప్పితిని.

8. But at last Daniel came in before me--he who was named Belteshazzar, after the name of my god, and in whom is the Spirit of the Holy God--and I told the dream before him, saying,

9. ఎట్లనగా శకునగాండ్ర అధిపతియగు బెల్తెషాజరూ, పరిశుద్ధ దేవతల ఆత్మ నీయందున్నదనియు, ఏ మర్మము నిన్ను కలతపెట్టదనియు నేనెరుగుదును గనుక నేను కనిన కలయు దాని భావమును నాకు తెలియజెప్పుము.

9. O Belteshazzar, chief of the magicians, because I know that the Spirit of the Holy God is in you and no secret mystery is a burden or troubles you, tell me the visions of my dream that I have seen and the interpretation of it.

10. నేను నా పడకమీద పరుండియుండగా నాకు ఈ దర్శనములు కలిగెను; నేను చూడగా భూమిమధ్యను మిగుల ఎత్తుగల యొక చెట్టు కనబడెను.

10. The visions of my head [as I lay] on my bed were these: I saw, and behold, [there was] a tree in the midst of the earth, and its height was great.

11. ఆ చెట్టు వృద్ధిపొంది బ్రహ్మాండమైనదాయెను; దాని పైకొమ్మలు ఆకా శమునకంటునంత ఎత్తుగాను దాని ఆకారము భూతలమంత విశాలముగాను ఉండెను.

11. The tree grew and was strong and its height reached to the heavens, and the sight of it reached to the end of the whole earth.

12. దాని ఆకులు సొగసుగాను దాని పండ్లు విస్తారముగాను కనబడెను. అందులో సమస్త జీవకోట్లకు చాలునంత ఆహారముండెను; దాని నీడను అడవిజంతువులు పండుకొనెను, దాని కొమ్మలలో ఆకాశ పక్షులు కూర్చుండెను; సకల మనుష్యులకు చాలునంత ఆహారము దానియందుండెను.
మత్తయి 13:32, మార్కు 4:32, లూకా 13:19

12. Its leaves were fair and its fruit abundant, and in it was food for all. The living creatures of the field found shade under it, and the birds of the sky dwelt in its branches; and all flesh was fed from it.

13. మరియు నేను నా పడక మీద పండుకొనియుండి నా మనస్సునకు కలిగిన దర్శనములను చూచుచుండగా,

13. I saw in the visions of my head [as I lay] on my bed, and behold, a watcher, a holy one, came down from heaven.

14. జాగరూకుడగు ఒక పరిశుద్ధుడు ఆకాశమునుండి దిగి వచ్చి ఈలాగు బిగ్గరగా ప్రకటించెను ఈ చెట్టును నరికి దాని కొమ్మలను కొట్టి దాని ఆకులను తీసివేసి దాని పండ్లను పారవేయుడి; పశువులను దాని నీడనుండి తోలివేయుడి; పక్షులను దాని కొమ్మలనుండి ఎగురగొట్టుడి.

14. He cried aloud [with might] and said, Cut down the tree and cut off its branches; shake off its leaves and scatter its fruit. Let the living creatures flee from under it and the fowls from its branches.

15. అయితే అది మంచునకు తడిసి పశువులవలె పచ్చికలో నివసించునట్లు దాని మొద్దును ఇనుము ఇత్తడి కలిసిన కట్టుతో కట్టించి, పొలములోని గడ్డిపాలగునట్లు దానిని భూమిలో విడువుడి.

15. Nevertheless leave the stump of its roots in the earth, bound with a band of iron and bronze, in the midst of the tender grass of the field. Let him be wet with the dew of the heavens, and let him share the lot of the living creatures in the grass of the earth.

16. ఏడు కాలములు గడచువరకు వానికున్న మానవమనస్సునకు బదులుగా పశువు మనస్సు వానికి కలుగును.

16. Let his nature and understanding be changed from a man's and let a beast's nature and understanding be given him, and let seven times [or years] pass over him.

17. ఈ ఆజ్ఞ జాగరూకులగు దేవదూతల ప్రకటన ననుసరించి జరుగును, నిర్ణయమైన పరిశుద్ధుల ప్రకటన ననుసరించి సంభవించును. మహోన్నతుడగు దేవుడు మానవుల రాజ్యముపైని అధికారియైయుండి, తానెవరికి అనుగ్రహింప నిచ్ఛయించునో వారికనుగ్రహించుననియు, ఆ యా రాజ్యము పైన అత్యల్ప మనుష్యులను ఆయన నియమించుచున్నాడనియు మనుష్యులందరు తెలిసికొనునట్లు ఈలాగు జరుగును.

17. This sentence is by the decree of the [heavenly] watchers and the decision is by the word of the holy ones, to the intent that the living may know that the Most High [God] rules the kingdom of mankind and gives it to whomever He will and sets over it the humblest and lowliest of men. [Dan. 2:21; 5:21.]

18. బెల్తెషాజరూ, నెబుకద్నెజరను నాకు కలిగిన దర్శనము ఇదే; నీవు తప్ప నా రాజ్యములో మరి ఏ జ్ఞానియు దాని భావము నాకు చెప్పనేరడు. నీయందు పరిశుద్ధ దేవతల ఆత్మయున్నది గనుక నీవేదానిని చెప్ప సమర్థుడవంటిని.

18. This dream I, King Nebuchadnezzar, have seen. And you, O Belteshazzar [Daniel], declare now its interpretation, since all the wise men of my kingdom are not able to make known to me the interpretation; but you are able, for the Spirit of the Holy God is in you.

19. అందుకు బెల్తెషాజరను దానియేలు ఒక గంటసేపు అతి విస్మయమునొంది మనస్సునందు కలవరపడగా, రాజు - బెల్తెషాజరూ, యీ దర్శనమువలన గాని దాని భావము వలన గాని నీవు కలవరపడకుము అనెను. అంతట బెల్తెషాజరు నా యేలినవాడా, యీ దర్శనఫలము తమరిని ద్వేషించు వారికి కలుగునుగాక, దాని భావము తమరి శత్రువులకు చెందునుగాక,

19. Then Daniel, whose name was Belteshazzar, was astonished and dismayed and stricken dumb for a while [concerned about the king's destiny], and his thoughts troubled, agitated, and alarmed him. The king said, Belteshazzar, let not the dream or its interpretation trouble or alarm you. Belteshazzar answered, My lord, may the dream be for those who hate you and its message for your enemies.

20. తాము చూచిన చెట్టు వృద్ధినొంది బ్రహ్మాండమైనదాయెను; దాని పైకొమ్మలు ఆకాశమునకంటునంత ఎత్తుగాను దాని ఆకారము భూతలమంత విశాలముగాను ఉండెను.

20. The tree that you saw, which grew [great] and was strong, whose height reached to the heavens and which was visible to all the earth,

21. దాని ఆకులు సొగసుగాను దాని పండ్లు విస్తారములుగాను కనబడెను, అందులో సమస్త జీవకోట్లకు చాలినంత ఆహారముండెను, దాని నీడను అడవిజంతువులు పండుకొనెను, దాని కొమ్మలలో ఆకాశపక్షులు కూర్చుండెనుగదా
లూకా 13:19

21. Whose foliage was beautiful and its fruit abundant, on which was food for all, under which the living creatures of the field dwelt, and on whose branches the birds of the sky had their nests--

22. రాజా, ఆ చెట్టు నిన్ను సూచించుచున్నది; నీవు వృద్ధిపొంది మహా బలముగల వాడవైతివి; నీ ప్రభావము వృద్ధినొంది ఆకాశమంత ఎత్తాయెను; నీ ప్రభుత్వము లోకమంతట వ్యాపించియున్నది.

22. It is you, O king, who have grown and become strong; your greatness has increased and it reaches to the heavens, and your dominion to the ends of the earth.

23. చెట్టును నరుకుము, దాని నాశనము చేయుము గాని దాని మొద్దును భూమిలో ఉండనిమ్ము; ఇనుము ఇత్తిడి కలిసిన కట్టుతో ఏడు కాలములు గడచువరకు పొలములోని పచ్చికలో దాని కట్టించి, ఆకాశపుమంచుకు తడవనిచ్చి పశువులతో పాలుపొందనిమ్మని జాగరూకుడగు ఒక పరిశుద్ధుడు పరలోకమునుండి దిగివచ్చి ప్రకటించుట నీవు వింటివి గదా.

23. And whereas the king saw a watcher, a holy one, coming down from heaven and saying, Cut the tree down and destroy it, but leave the stump of its roots in the earth with a band of iron and bronze around it, in the tender grass of the field; and let him be wet with the dew of the heavens, and let his portion be with the living creatures of the field until seven times [or years] pass over him--

24. రాజా, యీ దర్శనభావమేదనగా, సర్వోన్నతుడగు దేవుడు రాజగు నా యేలినవానిగూర్చి చేసిన తీర్మానమేదనగా

24. This is the interpretation, O king: It is the decree of the Most High [God] which has come upon my lord the king:

25. తమయొద్ద నుండకుండ మనుష్యులు నిన్ను తరుముదురు, నీవు అడవి జంతువుల మధ్య నివాసము చేయుచు పశువులవలె గడ్డి తినెదవు; ఆకాశపు మంచు నీమీదపడి నిన్ను తడుపును; సర్వోన్నతుడగు దేవుడు మానవుల రాజ్యముపైన అధికారియైయున్నాడ నియు, తానెవనికి దాని ననుగ్రహింప నిచ్ఛయించునో వానికి అనుగ్రహించుననియు నీవు తెలిసికొనువరకు ఏడు కాలములు నీకీలాగు జరుగును.

25. You shall be driven from among men and your dwelling shall be with the beasts of the field; you shall be made to eat grass as do the oxen and you shall be wet with the dew of the heavens; and seven times [or years] shall pass over you until you learn and know and recognize that the Most High [God] rules the kingdom of mankind and gives it to whomever He will.

26. చెట్టుయొక్క మొద్దునుండ నియ్యుడని వారు చెప్పిరిగదా దానివలన సర్వోన్నతుడు అధికారియని నీవు తెలిసికొనిన మీదట నీ రాజ్యము నీకు మరల ఖాయముగ వచ్చునని తెలిసికొమ్ము.

26. And in that it was commanded to leave the stump of the roots of the tree, your kingdom shall be sure to you after you have learned and know that [the God of] heaven rules.

27. రాజా, నా యోచన నీ దృష్టికి అంగీకారమగును గాక; ఒకవేళ నీవు నీ పాపములుమాని నీతి న్యాయముల ననుసరించి, నీవు బాధపెట్టిన వారియందు కరుణ చూపినయెడల నీకున్న క్షేమము నీకికమీదట నుండునని దానియేలు ప్రత్యుత్తర మిచ్చెను.

27. Therefore, O king, let my counsel be acceptable to you; break off your sins and show the reality of your repentance by righteousness (right standing with God and moral and spiritual rectitude and rightness in every area and relation) and liberate yourself from your iniquities by showing mercy and loving-kindness to the poor and oppressed, that [if the king will repent] there may possibly be a continuance and lengthening of your peace and tranquility and a healing of your error.

28. పైన జెప్పినదంతయు రాజగు నెబుకద్నెజరునకు సంభవించెను.

28. All this was fulfilled and came upon King Nebuchadnezzar.

29. పండ్రెండు నెలలు గడచిన పిమ్మట అతడు తన రాజధానియగు బబులోనులోని నగరునందు సంచరించుచుండగా

29. At the end of twelve months he was walking in the royal palace of Babylon.

30. రాజు బబులోనను ఈ మహా విశాలపట్టణము నా బలాధికారమును నా ప్రభావఘనతను కనపరచుటకై నా రాజధాని నగరముగా నేను కట్టించినది కాదా అని తనలో తాననుకొనెను.
ప్రకటన గ్రంథం 14:8, ప్రకటన గ్రంథం 16:19, ప్రకటన గ్రంథం 17:5, ప్రకటన గ్రంథం 18:2-10

30. The king said, Is not this the great Babylon that I have built as the royal residence and seat of government by the might of my power and for the honor and glory of my majesty?

31. రాజు నోట ఈ మాట యుండగా ఆకాశమునుండి యొక శబ్దము వచ్చెను, ఏదనగా రాజగు నెబుకద్నెజరూ, యిదే నీకు ప్రకటన నీ రాజ్యము నీయొద్దనుండి తొలగిపోయెను.

31. While the words were still in the king's mouth, there fell a voice from heaven, saying, O King Nebuchadnezzar, to you it is spoken: The kingdom has departed from you,

32. తమయొద్ద నుండి మనుష్యులు నిన్ను తరిమెదరు; నీవు అడవిజంతువుల మధ్య నివాసము చేయుచు పశువులవలె గడ్డి మేసెదవు; సర్వోన్నతుడగు దేవుడు మానవుల రాజ్యముపైన అధికారి యైయుండి, తానెవనికి దాని అనుగ్రహింప నిశ్చయించునో వానికి అనుగ్రహించునని నీవు తెలిసికొనువరకు ఏడు కాలములు నీకీలాగు జరుగునని చెప్పెను.

32. And you shall be driven from among men and your dwelling will be with the living creatures of the field. You will be made to eat grass like the oxen, and seven times [or years] shall pass over you until you have learned and know that the Most High [God] rules in the kingdom of men and gives it to whomever He will.

33. ఆ గడియలోనే ఆలాగున నెబుకద్నెజరునకు సంభవించెను; మానవులలోనుండి అతని తరిమిరి, అతడు పశువులవలె గడ్డిమేసెను, ఆకాశపుమంచు అతని దేహమును తడపగా అతని తలవెండ్రుకలు పక్షిరాజు రెక్కల ఈకెలవంటివియు అతని గోళ్లు పక్షుల గోళ్లవంటివియు నాయెను.

33. That very hour the thing was [in process of] being fulfilled upon Nebuchadnezzar. He was driven from among men and did eat grass like oxen [as Daniel had said he would], and his body was wet with the dew of the heavens until his hair grew like eagles' [feathers] and his nails [were] like birds' [claws].

34. ఆ కాలము గడచిన పిమ్మట నెబుకద్నెజరను నేను మరల మానవబుద్ధిగలవాడనై నా కండ్లు ఆకాశము తట్టు ఎత్తి, చిరంజీవియు సర్వోన్నతుడునగు దేవుని స్తోత్రముచేసి ఘనపరచి స్తుతించితిని; ఆయన ఆధిపత్యము చిరకాలమువరకు ఆయన రాజ్యము తరతరములకునున్నవి.
ప్రకటన గ్రంథం 4:9-10

34. And at the end of the days [seven years], I, Nebuchadnezzar, lifted up my eyes to heaven, and my understanding and the right use of my mind returned to me; and I blessed the Most High [God] and I praised and honored and glorified Him Who lives forever, Whose dominion is an everlasting dominion; and His kingdom endures from generation to generation.

35. భూనివాసులందరు ఆయన దృష్టికి ఎన్నికకు రానివారు; ఆయన పరలోక సేనయెడలను భూనివాసులయెడలను తన చిత్తము చొప్పున జరిగించువాడు; ఆయన చేయి పట్టుకొని నీవేమి చేయుచున్నావని ఆయనతో చెప్పుటకు ఎవడును సమర్థుడుకాడు.

35. And all the inhabitants of the earth are accounted as nothing. And He does according to His will in the host of heaven and among the inhabitants of the earth, and none can stay His hand or say to Him, What are You doing?

36. ఆ సమయమందు నా బుద్ధి మరల నాకు వచ్చెను, రాజ్య సంబంధమగు ప్రభావమును నా ఘనతయు నా తేజస్సును నాకు కలిగెను; నా మంత్రులును నా క్రిందియధిపతులును నాయొద్ద ఆలోచన చేయవచ్చిరి. నా రాజ్యము నాకు స్థిరపడగా నేను మరి ఎక్కువ ఘనత నొందితిని.

36. Now at the same time my reason and understanding returned to me; and for the glory of my kingdom, my majesty and splendor returned to me, and my counselors and my lords sought me out; I was reestablished in my kingdom, and still more greatness [than before] was added to me.

37. ఈలాగు నెబుకద్నెజరను నేను పరలోకపు రాజుయొక్క కార్యములన్నియు సత్యములును, ఆయన మార్గములు న్యాయములునై యున్నవనియు, గర్వముతో నటించు వారిని ఆయన అణపశక్తుడనియు, ఆయనను స్తుతించుచు కొనియాడుచు ఘనపరచుచు నున్నాను.
యోహాను 4:48

37. Now I, Nebuchadnezzar, praise and extol and honor the King of heaven, Whose works are all faithful and right and Whose ways are just. And those who walk in pride He is able to abase and humble.