1. అంతలో ఒకనినొకడు త్రొక్కుకొనునట్లు వేల కొలది జనులు కూడినప్పుడు ఆయన తన శిష్యులతో మొదట ఇట్లని చెప్పసాగెను పరిసయ్యుల వేషధారణ అను పులిసిన పిండినిగూర్చి జాగ్రత్తపడుడి.

1. There were gathered together an innumerable multitude of people, in so moch that they trode one another: Then beganne he, and sayde first vnto his disciples: Bewarre of the leuen of the Pharises, which is ypocrisye.

2. మరుగైన దేదియు బయలుపరచబడకపోదు; రహస్యమైనదేదియు తెలియబడకపోదు.

2. But there is nothinge hyd, that shal not be discouered: nether secrete, that shal not be knowne.

3. అందుచేత మీరు చీకటిలో మాటలాడుకొనునవి వెలుగులో వినబడును, మీరు గదులయందు చెవిలో చెప్పుకొనునది మిద్దెలమీద చాటింపబడును.

3. Therfore whatsoeuer ye haue spoke in darknesse, that same shal be herde in light: and that ye haue spoken in to the eare in the chabers, shalbe preached vpon the house toppes.

4. నా స్నేహితులైన మీతో నేను చెప్పునదేమనగా దేహమును చంపిన తరువాత మరేమియు చేయనేరని వారికి భయపడకుడి.

4. But I saye vnto you my frendes: Be not afrayed of them that kyll the body, and after that haue nomore that they can do.

5. ఎవనికి మీరు భయపడవలెనో మీకు తెలియజేయుదును; చంపిన తరువాత నరకములో పడద్రోయ శక్తిగలవానికి భయపడుడి, ఆయనకే భయపడుడని మీతో చెప్పుచున్నాను.

5. But I wil shewe you, whom ye shal feare. Feare him, which after he hath kylled, hath power also to cast in to hell: Yee I saye vnto you: Feare him.

6. అయిదు పిచ్చుకలు రెండు కాసులకు అమ్మబడును గదా; అయినను వాటిలో ఒకటైనను దేవునియెదుట మరువబడదు.

6. Are not fyue sparowes bought for two farthinges? Yet is not one of them forgotten before God.

7. మీ తలవెండ్రుకలన్నియు లెక్కింపబడియున్నవి. భయపడకుడి; మీరు అనేకమైన పిచ్చుకలకంటె శ్రేష్ఠులు కారా?

7. The very hayres of youre heade also are nombred euery one. Feare not therfore, for ye are better then many sparowes.

8. మరియు నేను మీతో చెప్పునదేమనగా, నన్ను మనుష్యులయెదుట ఒప్పుకొనువాడెవడో, మనుష్యకుమారుడు దేవుని దూతల యెదుట వానిని ఒప్పుకొనును.

8. I saye vnto you: Who so euer knowlegeth me before men, him shal the sonne of ma also knowlege before the angels of God:

9. మనుష్యులయెదుట నన్ను ఎరుగనను వానిని, నేనును ఎరుగనని దేవుని దూతలయెదుట చెప్పుదును.

9. But he that denyeth me before men, shalbe denyed before the angels of God.

10. మనుష్యకుమారునిమీద వ్యతిరేకముగా ఒక మాట పలుకువానికి పాపక్షమాపణ కలుగునుగాని, పరిశుద్ధాత్మను దూషించువానికి క్షమాపణ లేదు.

10. And who so euer speaketh a worde agaynst the sonne of man, it shalbe forgeuen him: But who so blasphemeth the holy goost, it shal not be forgeuen him.

11. వారు సమాజమందిరముల పెద్దలయొద్దకును అధిపతులయొద్దకును అధికారులయొద్దకును మిమ్మును తీసికొనిపోవునప్పుడు మీరు ఏలాగు ఏమి ఉత్తరమిచ్చెదమా, యేమి మాటలాడుదుమా అని చింతింపకుడి,

11. Whan they brynge you in to their synagoges, and to the rulers & officers, take ye no thought, how or what ye shal answere, or what ye shal speake:

12. మీరేమి చెప్పవలసినదియు పరిశుద్ధాత్మ ఆ గడియలోనే మీకు నేర్పుననెను.

12. for the holy goost shal teach you in the same houre, what ye ought to saye.

13. ఆ జనసమూహములో ఒకడుబోధకుడా, పిత్రార్జితములో నాకు పాలుపంచిపెట్టవలెనని నా సహోదరునితో చెప్పుమని ఆయననడుగగా

13. But one of the people sayde vnto him: Master, byd my brother deuyde the enheritaunce with me.

14. ఆయన ఓయీ, మీమీద తీర్పరినిగానైనను పంచిపెట్టువానిగానైనను నన్నెవడు నియమించెనని అతనితో చెప్పెను.
నిర్గమకాండము 2:14

14. Neuertheles he sayde vnto him: Man, who hath set me to be a iudge or heretage parter ouer you?

15. మరియు ఆయన వారితోమీరు ఏవిధమైన లోభమునకు ఎడమియ్యక జాగ్రత్తపడుడి; ఒకని కలిమి విస్తరించుట వాని జీవమునకు మూలముకాదనెను.

15. And he sayde vnto them: Take hede, and bewarre of couetousnesse, for no man lyueth therof, that he hath abundaunce of goodes.

16. మరియు ఆయన వారితో ఈ ఉపమానము చెప్పెను ఒక ధనవంతుని భూమి సమృద్ధిగా పండెను.

16. And he tolde them a symilitude, and sayde: There was a riche man, whose felde had brought forth frutes plenteously,

17. అప్పుడతడునా పంట సమకూర్చుకొనుటకు నాకు స్థలము చాలదు గనుక నేనేమి చేతునని తనలో తానాలోచించుకొని నేనీలాగు చేతును;

17. and he thought in himself, and sayde: What shal I do? I haue nothinge wher in to gather my frutes.

18. నా కొట్లు విప్పి, వాటికంటె గొప్పవాటిని కట్టించి, అందులో నా ధాన్యమంతటిని, నా ఆస్తిని సమకూర్చుకొని

18. And he sayde: This wil I do, I wil breake downe my barnes, & buylde greater, and therin wil I gather all myne increace, & my goodes,

19. నా ప్రాణముతోప్రాణమా, అనేక సంవత్సరములకు, విస్తారమైన ఆస్తి నీకు సమకూర్చబడియున్నది; సుఖించుము, తినుము, త్రాగుము, సంతోషించుమని చెప్పుకొందునను కొనెను.

19. & wil saye vnto my soule: Soule, thou hast moch goodes layed vp in stoare for many yeares, take now thine ease, eate, drinke, and be mery.

20. అయితే దేవుడు వెఱ్ఱివాడా, యీ రాత్రి నీ ప్రాణము నడుగుచున్నారు; నీవు సిద్ధపరచినవి ఎవనివగునని ఆతనితో చెప్పెను.

20. But God sayde vnto him: Thou foole, this night shal they requyre thy soule from the, and whose shal it be that thou hast prepared?

21. దేవుని యెడల ధనవంతుడు కాక తనకొరకే సమకూర్చుకొనువాడు ఆలాగుననే యుండునని చెప్పెను.

21. Thus goeth it with him yt gathereth treasure for himself, and is not riche in God.

22. అంతట ఆయన తన శిష్యులతో ఇట్లనెను–ఈ హేతువుచేత మీరు – ఏమి తిందుమో, అని మీ ప్రాణమును గూర్చియైనను, ఏమి ధరించుకొందుమో, అని మీ దేహమునుగూర్చియైనను చింతింపకుడి.

22. But he sayde vnto his disciples: Therfore I saye vnto you: Take ye no thought for youre life, what ye shal eate: nether for youre body, what ye shal put on.

23. ఆహారముకంటె ప్రాణమును వస్త్రముకంటె దేహమును గొప్పవి కావా?

23. The life is more then meate, and the body more then raymet.

24. కాకుల సంగతి విచారించి చూడుడి. అవి విత్తవు, కోయవు, వాటికి గరిసెలేదు, కొట్టులేదు; అయినను దేవుడు వాటిని పోషించుచున్నాడు; మీరు పక్షులకంటె ఎంతో శ్రేష్ఠులు.
కీర్తనల గ్రంథము 147:9

24. Consydre the rauens, they nether sowe ner reape, they haue also nether stoare house ner barne, and yet God fedeth them. But how moch better are ye then the foules?

25. మరియు మీలో ఎవడు చింతిచుటవలన తన యెత్తును మూరెడెక్కువ చేసికొనగలడు?

25. Which of you (though he toke thought therfore) coulde put one cubyte vnto his stature?

26. కాబట్టి అన్నిటికంటె తక్కువైనవి మీచేత కాకపోతే తక్కిన వాటిని గూర్చి మీరు చింతింపనేల? పువ్వులేలాగు ఎదుగుచున్నవో ఆలోచించుడి.
నిర్గమకాండము 3:15

26. Seinge then ye be not able to do that which is least, why take ye thought for the other?

27. అవి కష్టపడవు, వడుకవు; అయినను తన సమస్తవైభవముతో కూడిన సొలొమోను సయితము వీటిలో ఒకదానివలెనైన అలంకరింపబడలేదని మీతో చెప్పుచున్నాను.
1 రాజులు 10:4-7, 2 దినవృత్తాంతములు 9:3-6

27. Considre the lilies vpo the felde, how they growe: they laboure not, they spynne not. But I saye vnto you: that euen Salomen in all his royalte was not clothed like one of these.

28. నేడు పొలములో ఉండి, రేపు పొయిలోవేయబడు అడవి గడ్డిని దేవుడీలాగు అలంకరించినయెడల, అల్ప విశ్వాసులారా, మీకు మరి ఎంతో నిశ్చయముగా వస్త్రములనిచ్చును.

28. Wherfore yf God so cloth the grasse, yt is to daye in ye felde, and tomorow shalbe cast in to the fornace, how moch more shal he clothe you, o ye of litle faith?

29. ఏమి తిందుమో, యేమి త్రాగుదుమో, అని విచారింపకుడి, అనుమానము కలిగియుండకుడి.

29. Axe not ye therfore what ye shal eate, or what ye shal drynke, and clymme not vp an hye:

30. ఈ లోకపు జనులు వీటినన్నిటిని వెదకుదురు; ఇవి మీకు కావలసియున్నవని మీ తండ్రికి తెలియును.

30. The Heithen in the worlde seke after all soch thinges.

31. మీరైతే ఆయన రాజ్యమును వెదకుడి, దానితో కూడ ఇవి మీ కనుగ్రహింపబడును.

31. But seke ye the kyngdome of God, and all these shal be mynistred vnto you.

32. చిన్న మందా భయపడకుడి, మీకు రాజ్యము అనుగ్రహించుటకు మీ తండ్రికి ఇష్టమైయున్నది

32. Feare not thou litle flocke, for it is youre fathers pleasure to geue you the kyngdome.

33. మీకు కలిగినవాటిని అమ్మి ధర్మము చేయుడి, పాతగిలని సంచులను పరలోకమందు అక్షయమైన ధనమును సంపాదించుకొనుడి; అక్కడికి దొంగరాడు, చిమ్మెటకొట్టదు

33. Sell that ye haue, and geue almesse. Make you bagges, which waxe not olde: euen a treasure that neuer fayleth in heauen, where no thefe commeth, and no moth corruppeth:

34. మీ ధనమెక్కడ ఉండునో అక్కడనే మీ హృదయము ఉండును.

34. for where youre treasure is, there wil youre hert be also.

35. మీ నడుములు కట్టుకొనియుండుడి, మీ దీపములు వెలుగుచుండనియ్యుడి.
నిర్గమకాండము 12:11, 1 రాజులు 18:46, 2 రాజులు 4:29, 2 రాజులు 9:1, యోబు 38:3, యోబు 40:7, సామెతలు 31:17, యిర్మియా 1:17

35. Let youre loynes be gerded aboute, and youre lightes burnynge,

36. తమ ప్రభువు పెండ్లివిందునుండి వచ్చి తట్టగానే అతనికి తలుపుతీయుటకు అతడెప్పుడు వచ్చునో అని అతనికొరకు ఎదురుచూచు మనుష్యులవలె ఉండుడి.

36. and be ye like vnto men that wayte for their lorde, agaynst he returne from the mariage, that whan he cometh & knocketh, they maye straight waye open vnto him.

37. ప్రభువు వచ్చి యే దాసులు మెలకువగా ఉండుట కనుగొనునో ఆ దాసులు ధన్యులు; అతడు నడుము కట్టుకొని వారిని భోజన పంక్తిని కూర్చుండబెట్టి, తానే వచ్చి వారికి ఉపచారము చేయునని మీతో నిశ్చయముగా చెప్పుచున్నాను.

37. Blessed are those seruauntes, whom the LORDE (whan he cometh) shal fynde wakynge. Verely I saye vnto you: He shal gyrde vp him self, and make them syt downe at the table, and shal go by them, and mynister vnto them.

38. మరియు అతడు రెండవ జామున వచ్చినను మూడవ జామున వచ్చినను (ఏ దాసులు) మెలకువగా ఉండుట కనుగొనునో ఆ దాసులు ధన్యులు.

38. And yf he come in the seconde watch, and in the thirde watch, and fynde them so, blessed are those seruauntes.

39. దొంగయే గడియను వచ్చునో యింటి యజమానునికి తెలిసినయెడల అతడు మెలకువగా ఉండి, తన యింటికి కన్నము వేయనియ్యడని తెలిసికొనుడి.

39. But be sure of this, that yf the good man of the house knewe, what houre the thefe wolde come, he wolde surely watch, and not suffre his house to be broken vp.

40. మీరు అనుకొనని గడియలో మనుష్యకుమారుడు వచ్చును గనుక మీరును సిద్ధముగా ఉండుడని చెప్పెను.

40. Therfore be ye ready also, for at an houre whan ye thynke not, shal the sonne of man come.

41. అప్పుడు పేతురు ప్రభువా, యీ ఉపమానము మాతోనే చెప్పుచున్నావా అందరితోను చెప్పుచున్నావా? అని ఆయన నడుగగా

41. But Peter sayde vnto him: LORDE, tellest thou this symilitude vnto vs, or to all men also?

42. ప్రభువు ఇట్లనెను తగిన కాలమున ప్రతివానికి ఆహారము పెట్టుటకు, యజమానుడు తన యింటివారిమీద నియమించునట్టి నమ్మకమైన బుద్ధిగల గృహనిర్వాహకుడెవడు?

42. The LORDE sayde: How greate a thinge is a faithfull and wyse stewarde, whom his lorde setteth ouer his houssholde, to geue the their dewtye in due season?

43. ఎవని ప్రభువు వచ్చి, వాడు ఆలాగు చేయుచుండుట కనుగొనునో ఆ దాసుడు ధన్యుడు.

43. Blessed is that seruaunt, whom his lorde (whan he cometh) shal fynde so doynge.

44. అతడు తనకు కలిగినదాని యంతటిమీద వాని ఉంచునని మీతో నిజముగా చెప్పుచున్నాను.

44. Verely I saye vnto you: he shal set him ouer all his goodes.

45. అయితే ఆ దాసుడు నా యజమానుడు వచ్చుట కాలస్యము చేయుచున్నాడని తన మనస్సులో అనుకొని, దాసులను దాసీలనుకొట్టి, తిని త్రాగిమత్తుగా ఉండసాగితే

45. But yf the same seruaut shal saye in his hert: Tush, it wil be longe or my lorde come, and shal begynne to smyte ye seruauntes and maydens, yee & to eate and drynke,& to be dronke:

46. వాడు కనిపెట్టని దినములోను ఎరుగని గడియలోను ఆ దాసుని యజమానుడు వచ్చి వాని నరికించి, అపనమ్మకస్థులతో వానికి పాలు నియమించును.

46. the same seruauntes lorde shal come in a daye whan he loketh not for him, and in an houre that he is not aware of, & shal hew him in peces, and geue him his rewarde with the vnbeleuers.

47. తన యజమానుని చిత్తమెరిగి యుండియు సిద్ధపడక, అతని చిత్తముచొప్పున జరిగింపక ఉండు దాసునికి అనేకమైన దెబ్బలు తగులును.

47. The seruaunt that knewe his lordes wil and prepared not himself, nether dyd acordinge to his will, shal be beaten with many strypes:

48. అయితే తెలియక దెబ్బలకు తగిన పనులు చేసినవానికి కొద్ది దెబ్బలే తగులును. ఎవనికి ఎక్కువగా ఇయ్యబడెనో వానియొద్ద ఎక్కువగా తీయజూతురు; మనుష్యులు ఎవనికి ఎక్కువగా అప్పగింతురో వాని యొద్ద ఎక్కువగా అడుగుదురు.

48. But he that knewe it not, and yet dyd thinges worthy of strypes, shal be beaten with few strypes. For loke vnto whom moch is geuen, of him shal moch be sought: and loke to whom moch is commytted, of him shal moch be requyred.

49. నేను భూమిమీద అగ్నివేయ వచ్చితిని; అది ఇదివరకే రగులుకొని మండవలెనని యెంతో కోరుచున్నాను.

49. I am come to kyndle fyre vpo earth, and what wolde I rather, the that it were kyndled allready.

50. అయితే నేను పొందవలసిన బాప్తిస్మమున్నది, అది నెరవేరు వరకు నేనెంతో ఇబ్బందిపడుచున్నాను.

50. Notwithstodinge I must first be baptised with a baptyme, and how am I payned tyll it be ended?

51. నేను భూమి మీద సమాధానము కలుగజేయ వచ్చితినని మీరు తలంచుచున్నారా? కాదు; భేదమునే కలుగ జేయవచ్చితినని మీతో చెప్పుచున్నాను.

51. Thynke ye, that I am come to brynge peace vpon earth? I tell you nay, but rather debate.

52. ఇప్పుటినుండి ఒక ఇంటిలో అయిదుగురు వేరుపడి, ఇద్దరికి విరోధముగా ముగ్గురును, ముగ్గురికి విరోధముగా యిద్దరును ఉందురు.

52. For from hence forth there shal be at varyauce in one house: thre agaynst two, and two agaynst thre.

53. తండ్రి కుమారునికిని, కుమారుడు తండ్రికిని, తల్లి కుమార్తెకును, కుమార్తె తల్లికిని, అత్త కోడలికిని, కోడలు అత్తకును విరోధులుగా ఉందురని చెప్పెను.
మీకా 7:6

53. The father shal be deuyded agaynst ye sonne, and the sonne agaynst the father: the mother agaynst the doughter, & the doughter agaynst the mother: the mother in lawe agaynst hir doughter in lawe, and ye doughter in lawe agaynst hir mother in lawe.

54. మరియు ఆయన జనసమూహములతో ఇట్లనెను మీరు పడమటనుండి మబ్బు పైకి వచ్చుట చూచునప్పుడు వానవచ్చుచున్నదని వెంటనే చెప్పుదురు; ఆలాగే జరుగును.

54. And he sayde vnto the people: Whan ye se a cloude ryse out of ye west, straight waye ye saye: there cometh a shower, and so it is:

55. దక్షిణపు గాలి విసరుట చూచునప్పుడు వడగాలి కొట్టునని చెప్పుదురు; ఆలాగే జరుగును.

55. and whan ye se the southwynde blowe, ye saye: It wil be hote, and it commeth so to passe.

56. వేషధారులారా, మీరు భూమ్యాకాశముల వైఖరి గుర్తింప నెరుగుదురు; ఈ కాలమును మీరు గుర్తింప నెరుగరేల?

56. O ye ypocrytes, ye can discerne the fashion of the skye and of the earth: Why can ye not discerne this tyme also?

57. ఏది న్యాయమో మీ అంతట మీరు విమర్శింపరేల?

57. Yee and why iugde ye not of youre selues, what is right?

58. వాదించువానితో కూడ అధికారియొద్దకు నీవు వెళ్లుచుండగా అతని చేతినుండి తప్పించుకొనుటకు త్రోవలోనే ప్రయత్నము చేయుము, లేదా, అతడొకవేళ నిన్ను న్యాయాధిపతియొద్దకు ఈడ్చుకొని పోవును, న్యాయాధిపతి నిన్ను బంట్రౌతునకు అప్పగించును, బంట్రౌతు నిన్ను చెరసాలలో వేయును.

58. Whyle thou goest with thine aduersary vnto the Prynce, geue diligece by the waye, that thou mayest be quyte of him, lest he brynge the before the iudge, and the iudge delyuer the to the iaylar, and the iaylar cast the in to preson.

59. నీవు కడపటి కాసు చెల్లించువరకు వెలుపలికి రానే రావని నీతో చెప్పుచున్నాననెను.

59. I tell the, thou shalt uot come out thence, tyll thou paye the vttemost myte.